معماری بیونیک (به انگلیسی: Bionic architecture) جنبشی در طراحی و ساخت ساختمان‌های بروزگرا است که طرح و خطوط آن از شکل‌های طبیعی (مثلا بیولوژیکی) اقتباس می‌کند. در واقع معماری بیونیک، رویکردی است که برای خلاقیت و نوآوری در طراحی‌های معماری از طبیعت الهام می‌گیرد و مسائل فنی معماری را از طریق الگوگیری از طبیعت حل می‌کند.
این جنبش در اوایل قرن ۲۱ میلادی شروع به بلوغ کرد، و بنابراین در طراحی‌های اولیه، پژوهش‌ها بر عمل‌گراپذیری تأکید داشت. یکی از وظیفه‌هایی که توسط پیشگامان اولیه این جنبش بنا نهاده شد، توسعه توجیه‌های زیبایی‌شناسانه و اقتصادی بر رویکرد خود به معماری بود.
روح بخشیدن به ساختمان یکی از تمایلات معماری بیونیک است که طراحان این رشته با توجه به قدرت سازه برای تنفس (زنده‌نمایی)، به کمک خطوط مستقیم یا منحنی خالص و القاء آهستهٔ تمامیت سازه به آن دست پیدا می‌کنند و مهم‌ترین چیز برای معماری بیونیک آن است که ساختمان بتواند زنده بودن خود را القاء کند.
جان راسکین، شاعر، فیلسوف، منتقد هنری و نویسندهٔ انگلیسی و نویسندهٔ کتاب معروف «هفت مشعل معماری»، در این باره گفته‌است:
«هیچ‌گاه از هیچ چیز تقلید مکن، مگر فرم‌های طبیعی».
بیونیک در واقع شامل سه بخش است:
علم سیستم هایی که کار آنها از سیستم های زنده گرفته شده است ( ساختار اصلی )
علم سیستم هایی که خصوصیاتی شبیه خصوصیات سیستم های زنده را دارند. ( مکانیزم ها )
علم سیستم هایی که از نظر ظاهر به سیستم های زنده شبیهند ( دریافت های حسی فرم )
و در واقع هر محصول سه عنصر اصلی بنامهای ساختار، مکانیزم و فرم را داراست و روابط عملکردی موجود با فرم و مواد به صورت زیر می باشد: آنالیز فرم : 1-فرم پایه 2-فرم پیچیده 3-تعین تناسبات و اندازه 4 - آنالیز مکانیزم 5-آنالیز رابطه ی فرم 6- آنالیز رابطه ی عملکرد
جمعیت جهان در سال 1990 حدود یک میلیارد و 250 میلیون نفر محاسبه شده بود. در سال 2000 این جـمعیـت بـه 6 میلیـارد نفـر رشـد پیـدا کـرد. خوشبینانه ترین احتمال برای سال 2050، بالغ بر 12 میلیارد نفر است. درطول 100 سال اخیر شهرها، بالاجبار بیشتر از گذشته، برنامه ریزی و استراتژی های شهری خود را بر اساس مـتمرکزسازی های با اهمیت آسمان خراش ها و گستردگی مناطق مسکونی با جمعیتی متمرکز تغییر خواهند داد. که وجود معماری بیونیک و اهمیت دادن هر چه بیشتر نسبت به گذشته به آن، امری ضروری و مثمر ثمر خواهد بود. بطوریکه؛ طبیعت، فقط و فقط، اولین و بهترین .! به امید دارا بودن سهم بیشتری ازطبیعت در دل و جان خود، آرزوی توفیق روزافزون برای همه حضار و دانش پژوهان را خواهانیم.
