مغر انسان، به اذعان بسیاری از دانشمندان، پیچیده ترین سیستمی است که تا کنون در کل گیتی مشاهده شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. اما این سیستم پیچیده نه ابعادی در حد کهشکشان دارد و نه تعداد اجزای سازندهاش، بیشتر از پردازندههای ابررایانههای امروزی است. پیچیدگی راز آلود این سیستم بی نظیر، به اتصالهای فراوان موجود میان اجزای آن بازمیگردد. این همان چیزی است که مغز 1400 گرمی انسان را از همه سیستمهای دیگر متمایز می کند.
فرایندهای خودآگاه و ناخودآگاهی که در حدود جغرافیایی بدن انسان رخ میدهند، همگی تحت مدیریت مغز هستند. برخی از این فرایندها آنقدر پیچیده هستند، که هیچ رایانه یا ابررایانهای در جهان امکان پردازش و انجام آن را ندارد. با این حال، تحقیقات نشان میدهند که واحدهای سازنده مغز انسان، از نظر سرعت عملکرد، حدود یک میلیون بار کندتر از ترانزیستورهای مورد استفاده در تراشه های سیلیکونی CPU رایانه هستند.
شبکههای عصبی مصنوعی یا شبکههای عصبی صناعی (Artificial Neural Networks - ANN) یا به زبان سادهتر شبکههای عصبی سیستمها و روشهای محاسباتی نوین برای یادگیری ماشینی، نمایش دانش و در انتها اعمال دانش به دست آمده در جهت بیشبینی پاسخهای خروجی از سامانههای پیچیده هستند. ایدهٔ اصلی این گونه شبکهها تا حدودی الهامگرفته از شیوهٔ کارکرد سیستم عصبی زیستی برای پردازش دادهها و اطلاعات به منظور یادگیری و ایجاد دانش قرار دارد. عنصر کلیدی این ایده، ایجاد ساختارهایی جدید برای سامانهٔ پردازش اطلاعات است.
این سیستم از شمار زیادی عناصر پردازشی فوقالعاده بهمپیوسته با نام نورون تشکیل شده که برای حل یک مسئله با هم هماهنگ عمل میکنند و توسط سیناپسها (ارتباطات الکترومغناطیسی) اطلاعات را منتقل میکنند. در این شبکهها اگر یک سلول آسیب ببیند بقیه سلولها میتوانند نبود آن را جبران کرده، و نیز در بازسازی آن سهیم باشند. این شبکهها قادر به یادگیریاند. مثلاً با اعمال سوزش به سلولهای عصبی لامسه، سلولها یادمیگیرند که به طرف جسم داغ نروند و با این الگوریتم سیستم میآموزد که خطای خود را اصلاح کند. یادگیری در این سیستمها به صورت تطبیقی صورت میگیرد، یعنی با استفاده از مثالها وزن سیناپسها به گونهای تغییر میکند که در صورت دادن ورودیهای جدید، سیستم پاسخ درستی تولید کند.
شبکه عصبی با قابلیت قابل توجه آنها در جست و جو معانی از دادههای پیچیده یا مبهم، میتواند برای استخراج الگوها و شناسایی روشهایی که آگاهی از آنها برای انسان و دیگر تکنیکهای کامپیوتری بسیار پیچیده و دشوار است به کار گرفته شود. یک شبکه عصبی تربیت یافته میتواند به عنوان یک متخصص در مقوله اطلاعاتی که برای تجزیه تحلیل به آن داده شده به حساب آید.شبکههای عصبی معجزه نمیکنند اما اگر خردمندانه به کار گرفته شوند نتایج شگفت آوری خلق میکنند.